Het Mentor Café
#13 Ethisch ondernemen. Hoe dan?
Als de ethiek in jouw organisatie deugt, dan is het effect zichtbaar en voelbaar in de samenleving. In de gezinnen. In het beroepsonderwijs.
Een organisatie die het bedrijf op ‘n goede en op ethische wijze bestuurd met een CEO die het voorbeeld geeft die beïnvloedt de medewerkers en de omgeving van de medewerkers. En de klanten en toeleveranciers. Uiteindelijk ook het openbaar gezag. De overheid.
Luister mee naar Het Mentor Café.
Alle podcasts luisteren? www.businesstales.com/podcasts
Korte kennismaking? Bel-afspraak via www.businesstales.com/Hans
De voice over van de intro is van Elmer de Winter.
Het Mentor Café
#13 Ethisch ondernemen. Hoe dan?
Als de ethiek in jouw organisatie deugt, dan is het effect zichtbaar en voelbaar in de samenleving. In de gezinnen. In het beroepsonderwijs.
Een organisatie die het bedrijf op ‘n goede en op ethische wijze bestuurd met een CEO die het voorbeeld geeft die beïnvloedt de medewerkers en de omgeving van de medewerkers. En de klanten en toeleveranciers. Uiteindelijk ook het openbaar gezag. De overheid.
Luister mee naar Het Mentor Café.
Alle podcasts luisteren? www.businesstales.com/podcasts
Korte kennismaking? Bel-afspraak via www.businesstales.com/Hans
De voice over van de intro is van Elmer de Winter.
Het Mentor Café
Podcast #13
Ethisch ondernemen. Hoe dan?
W = Wilma Out
H = Hans Ruinemans
W: It is good people who make good places. Dit is een citaat uit het boek Black Beauty, geschreven rond 1880. Jaja mensen, Black Beauty is oorspronkelijk Britse literatuur. Dat je dat maar weet. It is good people who make good places is gelukkig nog niet ontdekt door Ikea. Als slogan. Of door Randstad uitzendbureau it is good people who make good work. Of door een investeringsmaatschappij it is good people who make good money. Die laatste, daar wil ik het in deze podcast over hebben. Zijn het de goede mensen die goed geld maken? Of zijn het de goede mensen die goeie bedrijven maken? Gratis en voor niets zit Hans Ruinemans, boardroom monk, klaar voor de 13e podcast. Er zijn trouwens wat vragen van luisteraars binnengekomen. Zullen we die volgende week behandelen?
H: Ha Wilma, Lijkt me een goed plan.
W: Dan stel ik nu mijn vraag aan jou, Hans, zijn het de goeie mensen die goeie bedrijven maken?
H: Nou, ik moet zeggen dat ik het goed vind klinken. Eerst moet ik jou even wat vragen. Wat was Black Beauty ook alweer?
W: Het was een kinderserie uit de jaren 70 en een Disneyfilm van kort geleden. Laten we even de soundtrack afspelen. Uit de jaren 70
https://youtu.be/rIeA-ETWk0I (Black Beauty)
H: Zijn het de goede mensen die goede bedrijven maken? Het zijn natuurlijk de board en het managementteam die de toon zetten voor de dagelijkse gang van zaken in het hele bedrijf. Ik zeg ‘natuurlijk’: maar dat besef is nog niet tot elk bedrijf doorgedrongen. En we hebben het dan over ethiek.
W: Ethiek. Wat betekent het eigenlijk?
H: Ethiek is een kader waarbinnen je bepaalde handelingen of acties of gang-van-zaken als goed of als fout kwalificeert. Ik weet niet of kader het goede woord is. Je zou ook kunnen zeggen: ethiek is een set van handelingen die jij als ‘goed’ beoordeeld, of juist niet. Zo las ik las in de krant dat Primark dat is het budgetkledingbedrijf met honderden winkels in volgens mij 14 of 15 landen dat Primark dus afstapt van té goedkope kleding van dubieuze afkomst. Nou, dat zal te maken hebben met ethiek. Ik vind dat een goede ontwikkeling en ik denk dat iedereen met verstand het daarmee eens is.
W: Ethiek vraagt dus om over je eigen belangen heen kijken…
H: Nou, dat zeg je nu wel. Maar ethiek is ook in je eigen belang. Misschien dat ik daar later op terug kom, als dat mag van je. Maar ethiek is dus een kader - of een set van handelingen - waarmee je bepaalde gebeurtenissen of acties kwalificeert.
Het maakt daarbij niet uit of je dat terugkijkend doet, of vooruitkijkend als visie of ‘al doende’. De grote vraag daarbij is natuurlijk: wanneer is iets goed.
W: Ja, daar gaat het misschien mis.
H: Dat zou kunnen. Bedrijfsethiek verschilt van industrie tot industrie en van land tot land. Hier in Europa in dit deel van Europa ontstaat zo langzamerhand het besef dat het niet ethisch is om kleding te dragen die gemaakt is via een vorm van uitbuiting. Vandaar de keuze die Primark nu maakt. Ik las daarover in dat krantenartikel. De vraag is of ze er in Azië net zo over denken.
W: Primark is een kledingwinkelketen met spotgoedkope spullen. Allemaal gemaakt in Azië. Primark heeft besloten om alleen nog maar kleding in te kopen met een keurmerk.
H: Ethisch handelen bestaat hier uit respect voor elkaar, niet stelen of oplichten en niet uitbuiten.
W: de vraag is of dat overal in de wereld valt onder ethiek.
H: Ja, dat is de vraag. Zijn ze in de Aziatische landen wel zo blij met de keuze die Primark maakt. In Arabische landen is het onethisch om varkensvlees te eten en soms ook om mannen en vrouwen bij elkaar te laten zitten. In India is het onethisch om runderen te slachten. En om samen te werken met mensen uit een andere kaste.
W: Zo komen we steeds uit bij ethiek in bedrijven.
H: Ik ben van mening dat ethiek in bedrijven – in organisaties – nog belangrijker is dan ethiek in de private levens. Bedrijven bepalen voor een groot deel de toon in de samenleving. Nu is er een verschil tussen ‘streven’ en ‘resultaat’. We hadden het over Primark. Ik zag op de website een veelbelovende videoboodschap. We moeten het nog zien, maar als ze zich eraan weten te houden, dan heeft dat effect in de samenlevingen. Kijk naar Shell. Op de website van Shell staat een verklaring waar geen mens iets van snapt. Moet je maar eens kijken en in het echt stelt die ethiek ook niets voor. De ethiek van Shell is kennelijk dat je het maximale moet zien te bereiken met minimale kosten. Nou, de gevolgen voor die landen waar de grondstoffen vandaan komen zijn rampzalig.
W: Terwijl juist bedrijven veel kunnen bereiken.
H: Precies. Als de ethiek in jouw organisatie deugt, dan is het effect zichtbaar en voelbaar in de samenleving. In de gezinnen. In het beroepsonderwijs. Een organisatie die het bedrijf op ‘n goede en op ethische wijze bestuurd – met een CEO die het voorbeeld geeft - die beïnvloedt de medewerkers en de omgeving van de medewerkers.
W: En de klanten en toeleveranciers.
H: Uiteindelijk ook het openbaar gezag. De overheid.
https://youtu.be/WpYeekQkAdc (Black eyed peas)
H: Ethiek is op zichzelf niet neutraal. Het is dat kader waarbinnen je handelingen als goed of fout beoordeeld. Nu kun je zeggen dat er een discussie kan zijn over goed en fout. Kijk naar Shell. Er is daar van alles aan de hand qua milieu-missers en milieuafspraken, die dus diametraal tegenover elkaar staan. Shell beweert bijvoorbeeld - we lezen allemaal de krant - van alles te doen om de CO2-emissies versneld af te schalen, maar in de praktijk zijn dat loze beloftes. Als werknemer van Shell word je daarop aangekeken. Nu kun je denken: dat kan re werknemer natuurlijk niks schelen. En in sommige gevallen zal dat ook zo zijn. Maar de werknemer is ook een man of vrouw met een verantwoordelijkheidsgevoel. Alle mensen in de wereld voelen haarfijn aan of iets deugd of niet. Dat is een aangeboren eigenaardigheid.
W: Niet alleen mensen voelen dat aan. Ken je die test met die twee capucijner-aapjes?
H: Die test…met die druiven…?
W: Ja, hoe ging dat ook alweer? Weet jij het nog?
H: Ja. Zeker. Twee capucijneraapjes, doodshoofdaapjes, zitten allebei in een eigen hok…
W: Over ethisch handelen gesproken.
H: Inderdaad. Maar het was tijdelijk.
W: Alles voor de wetenschap.
H: Ze zaten naast elkaar, ieder in hun eigen glazenhok. Elke kapucijneraap moest een opdracht uitvoeren. Iets met een steen. Als ze die opdracht goed hadden uitgevoerd kregen ze een beloning. De testmevrouw gaf ze steeds allebei een stukje komkommer.
W: Dat vinden apen heel lekker.
H: Klopt. Maar één van die apen kreeg opeens heel plotseling niet een stukje komkommer maar een druif.
W: Nog lekkerder. Voor een aap.
H: De andere aap zag dat, voerde de opdracht met die steen ook nog een keer uit en kreeg geen druif, maar weer gewoon een stukje komkommer. Nou zou die aap kunnen denken: dan maar een stuk komkommer. Maar nee. Die aap voelde haarfijn aan dat het oneerlijk was, dus die ging uit z’n dak van woede, probeerde het wand - er zat een soort plastic scherm tussen ze konden elkaar zien - kapot te trekken en smeet het stuk komkommer met veel geweld terug naar de tester.
W: We hebben volgens mij een geluidsfragment van de test…
H: Inderdaad. Moment…
H: Rechtvaardigheidsgevoel zit in ons. Als medewerkers van een organisatie conformeer je je aan bedrijfscultuur. Deep down is voor de medewerkers bijzonder prettig als ze horen bij een organisatie met een deugdelijke bedrijfsethiek.
W: Nu zei je al dat bedrijfsethiek niet alleen verschilt van land tot land, maar ook van sector tot sector.
H: Zeker. De soort van de sector bepaalt de aard van de ethische vraagstukken waarmee je te maken hebt. Een mediabedrijf dat tv-programma’s produceert die op kinderen zijn gericht, die kan zich ethisch verplicht voelen om de beste pedagogische waarden te promoten en de laten we zeggen dubieuze waarden te vermijden.
W: Maar juist die dubieuze waarden leveren geld op.
H: Op de korte termijn levert sponsoring door een fastfood company je veel geld op. Maar qua toekomstbestendigheid denk ik dat niet. Medewerkers nemen snellere beslissingen en ook beter afgewogen beslissingen als die passen bij hun gevoel voor rechtvaardigheid. Knopen worden dan veel en veel sneller doorgehakt. Dat is logisch, want de morele afweging hoeft niet gemaakt te worden. Bovendien wordt zo’n bedrijf enorm kritisch gevolgd. Misschien loopt dat bij een klein mediaproductiebedrijf wel los. Maar een Shell, of een vleesverwerker zoals onlangs…kom hoe heet ie ook alweer Vion waar van alles mis is met hygiëne en dieronvriendelijkheid. Neem de hele textielindustrie. Een goede bedrijfsethiek voorkomt een hele hoop trammelant. Neem nog maar een keer Primark. Het is niet meer nodig om te moeten dimdammen tussen een mensonterend atelier in Vietnam of een iets minder mensonterend atelier in Laos. Nee, er wordt gewoon niet meer gekozen voor dat wat mensonterend is. Iets anders: bezinning, zoeken, van koers veranderen, toegeven dat het beter kan, oude normen loslaten en nieuwe manieren implementeren: het zijn tekenen van intelligentie.
W: Is starheid en vasthouden aan bekende waarden en niet meebewegen dan een vorm van domheid?
H: Het is kortzichtig. Laat ik het daar maar op houden. Een bedrijf met een deugdelijke ethiek heeft een aantrekkingskracht op mensen met een snelle, flexibele geest en een verantwoordelijkheidsgevoel. Dat zijn over het algemeen slimme mensen.
W: Samengevat…?
H: Samengevat moeten organisaties nadenken over hun ethische norm. Alle organisaties. Ook de kleinere. Ze moeten die ethische norm vorm gaan geven en ernaar handelen. Daarmee verstevigen ze hun bedrijfspositie en werken ze aan een verbetering van hun eigen omgeving. En dus ook aan de private levens van zichzelf en hun medewerkers. Een goede ethische norm voorkomt gedoe en levert geld op.
W: Good people make good companies.
H: Precies!
W: Hiermee eindigt deze podcast, beste luisteraar. Je doet ons een groot plezier door je te abonneren op Het Mentor Café. Zou je deze podcast willen delen via bijvoorbeeld LinkedIn.
Meer podcasts beluisteren?
www.businesstales.com/podcasts
Een korte belafspraak maken met Hans Ruinemans?
www.businesstales.com/Hans
Een klein compliment geven aan deze podcast-serie?
https://www.BuyMeACoffee.com/HetMentorCafe